درس پانزدهم

در حضور دوست - شوق ديدار
در حضور دوست

مرحله ی اول :
الف ) آیات شریفه ی زیر را به دقت بخوانید و سپس آن ها را ترجمه کنید .

واذکرواالله کثیرا العلکم تفلحون ( جمعه 10)/ خدا را بسیار یاد کنید شاید که رستگار شوید .
ومن یعش عن ذکر الرحمن / هرکس از یاد خدای رحمن روی برتابد .
نقیص له شیطانا فهو له قرین ( زخرف 36) /شیطانی بر او می گماریم که همراهش باشد .
اننی انا الله لااله الا انا / بدرستی که من خدایی هستم که جز من خدایی نیست .
فاعبدنی و اقم اصلوه لذکری ( طه 14 ) / پس مرا بپرست و نماز را بخاطر یاد کردن من بپادار .

ب ) در آیات بالا تأمل کنید و چهار گزاره ی زیر را تکمیل کنید .

1. سزاوار است که پیوسته و در همه حال به یاد خدا باشیم .
2. رستگاری انسان در گرو یاد خدا بودن است .
3. هر کس از یادخدا روی گردان باشد شیطان همراه و همدم او خواهد شد .
4. نماز چیزی جز به یاد خدا بودن نیست .

ج ) با ذکر نمونه هایی از عبارت های نماز توضیح دهید که چگونه جمله چهارم با جمله اول ارتباط دارد ؟

1. تکبیره الاحرام در اول نماز در واقع یاد خداست .
2. بسم الله الرحمن الرحیم در هر سوره و اوایل سوره حمد یاد خداست .
3. تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم یاد و ذکر خداست .

مرحله ی دوم :
الف ) آیات شریفه ی زیر را با دقت قرائت کنید و سپس ترجمه را تکمیل کنید .

و ان من شی ء الا یسبح بحمده / و هیچ موجودی نیست مگر اینکه با حمد خود اورا تسبیح می کند .
و لکن لا تفقهون تسبیحهم /ولیکن شما تسبیح آنها را نمی فهمید .
انه کان حلیما غفورا ( اسرا44) / بدرستی که او بردبار و بخشنده است .
الحمدلله الذی له / ستایش برای خدایی است که برای اوست .
ما فی السموات / آنچه در آسمان ها
و مافی الارض / و آنچه در زمین است
و له الحمد فی الاخره / و برای اوست ستایش در آخرت
و هو الحکیم الخبیر / و او دانا و آگاه است .

ب ) با تامل در آیات صفحه ی قبل گزاره های زیر را تکمیل کنید .

1. همه ی موجودات خدا را حمد و تسبیح می کنند .
2. شایسته است که ما نیز خدای خود را حمد و تسبیح کنیم .
3. حمد و تسبیح نمونه هایی از یاد و ذکر خداوند است .

ج ) عبارت هایی از نماز را که درباره ی حمد و تسبیح خداوند است بنویسید :

1. گفتن تکبیره الاحرام نوعی حمد و تسبیح خداست ، زیرا او را به بزرگی یاد می کنیم .
2. در سوره حمد : الحمدلله رب العالمین
3. سبحان ربی العظیم و بحمده
4. سبحان ربی الاعلی و بحمده
5. در تسبیحات اربعه : سبحان الله و الحمدلله
6. سوره توحید : قل عو الله احد الله الصمد ...

مرحله ی سوم : الف ) آیات شریفه ی زیر را با دقت قرائت کنید و سپس ترجمه را کامل نمایید .

و اذا سالک عبادی عنی / هرگاه می پرسند از تو بندگان من مرا
فانی قریب / پس بدرستی که من نزدیک هستم
اجیب دعوه الداع اذا دعان / اجابت می کنم دعای آنکه مرا بخواند .
فلیستجیبو الی / پس باید دعوت مرا بپذیرند
ولیومنوا بی / و به من ایمان آورند
ادعوا ربکم تضرعا و خفیه / پروردگارتان را با تضرع و به صورت نهانی بخوانید
انه لا یحب المعتدین (اعراف 55)/ بدرستی که او تجاوزگران را دوست ندارد .

ب ) با تامل در آیات بالا گزاره های زیر را تکمیل کنید :

1. در هنگام نیاز همواره خدا را می خوانیم زیرا او به ما نزدیک است و دعاهای مارا اجابت می کند .
2. در خواست هایخود را با تضرع و نهانی با او در میان می گذاریم .
3. هیچ دعایی را خداوند بی پاسخ نمی گذارد .

ج ) عبارت هایی از نماز را که بیانگر دعا و درخواست از خداست بنویسید .

1. اهدنا الصراط المستقیم
2. ایاک نستعین
3. اللهم صل علی محمد و آل محمد
4. ربنا اتنا فی الدنیا حسنه و فی الا خره حسنه

مرحله ی چهارم :
1. با توجه به محتوای آیات ، عنوان مناسبی برای سه مرحله قبل انتخاب کنید و در مقابل آن بنویسید .

عنوان مرحله اول : یاد خدا
عنوان مرحله دوم : تسبیح و حمد خدا
عنوان مرحله سوم : نیایش به در گاه خدا

2. توضیح دهید که هر مرحله چه ارتباطی با مراحل دیگر دارد ؟

حمد و تسبیح خدا که مرحله دوم است چیزی جز یاد خدا کردن که مرحله اول می باشد نیست و چون خدا از هر نقصی منزه و دارای همه صفات کمال است ( مرحله دوم ) پس به درگاه او نیایش می کنیم و نیازهایمان را از او می خواهیم .

درس شانزدهم
شوق دیدار

نکات
1. در نماز با حمد و تسبیح خدارا یاد می کنیم .
2. در نماز نیازهای خود را از درگاه پر مهر و محبت خدا طلب می نماییم .
3. نمازستون خیمه دین و مهمترین معیار وفاداری به عهد خویش با خداست .
4. شرط ورود به پیشگاه الهی داشتن پاکی و طهارت است .
5. وضو و طهارت ظاهری رمزی از طهارت باطنی است .
6. اصل در طهارت ، طهارت روح و آراستگی آن به تقوا و زییایی های معنوی است .
7. در وضو دستها را می شوییم تا نشانی بر عزم شستن دل و روح از غبار پلیدی ها و زشتی ها باشد .
8. روی را با آب تطهیر می کینم تا بدانیم که آبرومند و روسفید می توان به محضر محبوب راه یافت .
9. مسح سر نشانه آن است که با قدم صدق می توان صراط مستقیم را پیمود و خود را به دریای رحمت حق رساند .
10. مسح پا نشانه آن است که با قدم صدق می توان صراط مستقیم را پیمود و خود را به دریای رحمت حق رساند .
11. در وضو ، شستن صورت و دست ها و مسح سر و پاها واجب است زیرا این ها همان عضوهایی هستند که به هنگام ایستادن در پیشگاه خداوند آشکارند و در نماز به کار گرفته می شوند

سوال های متن :
1. نماز را توصیف کنید .

نماز ستون خیمه دین است . نماز مهم ترین معیار وفاداری به عهد خویش با خداست . در نماز با حمد و تسبیح خدارا یاد کنید .

2. شستن دستها در وضو نشانه چیست ؟
دست ها را می شویم تا به یاد آورم که تنها با دست شستن از خلایق می توان دست به دامن خالق زد .

3. آیا با دل و روح آلوده و ناپاک می توان به خدا نزدیک شد ؟
خیر چون سیر بسوی او در نور دیدن مکان ها نیست بلکه با تعالی روح است از بیرون نیست بلکه از درون و باطن آدمی است . اگر سیمای جان زشت و ناپاک باشد نخواهیم توانست به او نزدیک شد .

4. شستن صورت در وضو رمز چیست ؟
روی را با آب تطهیر می کنیم تا بدانیم که آبرومند و روسفید می توان به محضر محبوب راه یافت .

5. مسح سر نشانه چیست ؟
سر را مسح می کنیم تا متذکر شویم که با اندیشه های الهی می توان در محضر او حاضر شد .

6. مسح پاها در وضو رمز چیست ؟
مسح پا نشانه آن است که با قدم صدق می توان صراط مستقیم را پیمود و خود را به دریای رحمت حق رساند .

7.فواید وضو از دیدگاه امام رضا (ع) را بنویسید ؟
1- کسالت و خمودی را ازانسان دور می کند .
2- با تزکیه دل را برای ایستادن در پیشگاه خداوند آماده می سازد .
3- اعضایی که هنگام نماز آشکارند و کار گرفته می شوند در وضو شسته یا مسح می شود .

اندیشه و تحقیق :
1. ((توضیح المسائل)) یا ((رساله علمیه)) چیست و ما چه نیازی به آن داریم ؟

توضیح المسائل کتابی است که در آن فتاوی و نظرات مرجع تقلید جمع آوری شده است و چون در طول روز ممکن است سوالاتی برای ما پیش آید که جواب آنها را نمی دانیم و از طرفی دسترسی به مرجع تقلید نیز مشکل است پس ضروری است که توضیح المسائل در دسترس باشد .

2.وضوی جبیره در چه مواردی و چگونه انجام می گیرد ؟
اگر جایی از محل وضو زخم باشد و روی آن بسته باشد و امکان بر داشتن آن در هنگام وضو نباشد باید با دست تر به هنگام وضو روی آن چسب یا باند کشید .

3.بعد از کدام غسل می توان بدون وضو گرفتن نماز خواند ؟
غسل جنابت

4.عوامل مختلفی در علاقه ما به نماز و نیایش در مقابل پروردگار دخالت دارند.آن عوامل را مشخص کنید و درباره هر یک توضیح دهید .
1- از نظر قرآن عالم وجود یکسره درحال تسبیح و نماز پروردگار است نماز خواندن انسان هماهنگی با همه هستی است . دانستن این مطلب شوق انسان را به نماز زیاد می کند .
2- وجود ما و استعداد های ما ، نعمتهایی است که خدا بما داده است و تماز تشکر از خدا در مقابل این نعمت هاست توجه به این مطلب در علاقه انسان به نماز موثر است .
3- یکی از فواید بزرگ نماز این است که انسان را از زشتی ها باز می دارد اگر زندگی مجرمین و جنایتکاران را بررسی کنیم خواهیم دید که اهل نماز نبوده اند . توجه به این اثر نیز در علاقه ما به نماز موثر است .
4- اگر انسان شیرینی و لذت مناجات با خدا را بچشد به نماز علاقه مند می شود درک این شیرینی به واسطه حضور قلب در نماز است . عوامل حضور قلب عبارتند از : خواندن نماز دز اول وقت ، شرکت در مسجد و جماعت ، پرهیز از خواندن در جاهای شلوغ و نامناسب ، توجه به اذکار و عبارات نماز .

5- چرا روزی پنج بار نماز می خوانیم ؟
زیرا بنا به فرموده ی پیامبر اکر م (ص) « نماز همچون چشمه سار ی است که مردم روزی پنج بار در آن شست و شو می کنند » ما با نمازهای پنجگانه در واقع پنج بار خود را از تیرگی گناه می شوییم .

همدلی و همراهی - ادب دوستي

درس هفدهم
همدلی و همراهی

نکات

1. آدم بی دوست فقیر ترین آدم هاست .
2. انسان عاجز کسی است که نتواند با کسی دوست شود و عاجز تر از او کسی است که دوستانی راهم که دارد از دست بدهد .
3. دوست آئینه انسان است .
4. دوست خوب بی جهت از انسان تعریف و تمجید نمی کند . از گفتن نقص ها دریغ ندارد اما هرگز دوستش را تحقیر نمی کند هرف او از دوستی منافع شخصی نیست .
5. محبوب ترین دوست ها کسانی هستند که عیب آدمی را به او هدیه کنند .
6. دوستی شدید انسان را شبیه دوشت خود می سازد .
7. انسان خوشبخت کسی است که با انسانهای کریم هم صحبت باشد .
8. انسان زیبایی ها و خوبی ها را دوست دارد و وقتی که فکر کند آن زیبایی و خوبی در کسی وجود دارد به اوعلاقه مند می شود .
9. دوستان واقعی یاد خدا را در دل زنده می کنند . آنان به زیبایی خرد آراسته اند . خیانت کار و سخن چین و ستمگر نیستند .

سوال های متن :
1. انسان عاجز از دیدگاه حضرت علی (ع) کیست ؟

کسی که نتواند برای خود دوستی بگیرد و عاجزتر از او کسی است که دوستانی را هم که دارد از دست بدهد .

2. عامل تنهایی و نداشتن دوست در انسان چیست ؟
یکی از عوامل مهم خودخواهی انسان است و عامل دیگر خود کم بینی او .

3. چگونه دوست خوب را به آئینه تشبیه می کنند ؟
زیرا مانند آئینه از انسان تعریف نابجا نمی کند . از نشان دادن نقص ها همچون آئینه دریغ ندارد .

4.محبوب ترین برادران از دیدگاه امام صادق (ع) چه کسی است ؟
« محبوب ترین برادران پیش من کسی است که عیب های مرا به من هدیه دهد . »

5.خوشبخت ترین انسانها در زمینه ی دوستی از دیدگاه امام علی (ع) چه کسانی هستند ؟
« خوشبخت ترین انسانها کسانی هستند که با کریمان ، ندیم و هم صحبت اند » .

6. کدام دوست قابل اعتماد است ؟
1. اهل گناه نیست بلکه از گناه دیگران نیز ناراحت می شود .
2. اهل شرارت نیست .
3. اهل دروغ نیست .

اندیشه و تحقیق :
صفحه ای از کتاب « المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم » را در صفحه ی مقابل مشاهده می کنید به این صفحه نگاه کنید و آیاتی را که در آن ها کلمات « یحیب » آمده مشخص کنید و ویژگی های دوستان خدا و محرومین از دوستی خدا را در جدولی یادداشت نمایید .

دوستان خداوند

محرومین از دوستی خداوند

1. نیکوکاران

1. ستمکاران

2.پرهیزکاران

2. اسراف کنندگان

3. صابران

3. خیانت کاران

4. متوکلین

4. متجاوزان به حقوق دیگران

5. عدالت پیشگان

5. فساد کنندگان

6. نوبه کنندگان

6. مستکبران

7. پاکان

7. انسان های ناسپاس گناهکار

درس هجدهم
ادب دوستی

نکات

1. حفظ دوستی مشکل تر از پیدا کردن دوست است .
2. پایداری رابطه دوستی و رسیدن به ثمرات و نتایج آن بستگی به انجام مسئولیت های متقابل دارد .
3. شخصیت دوست را باید محترم شمرد .
4. حق دوست و برادر را نباید ضایع کرد .
5. نباید انتظار داشته باشیم دوست ما هر گونه خواسته ی ما را برآورده سازد .
6. دوست باید خیر خواه دوست خود باشد .
7. حد دوستی را باید رعایت کرد . یعنی در دوستی میانه روی باید داشت .

سوال های متن :
1. چرا نگهداری برخی از چیزها از به دست آوردن آنها مشکل تر است ؟

زیرا این مشکل بودن دو جهت دارد .یکی از جهت گران بها و با ارزش بودن و دیگری از جهت ظرافت و شکنندگی .

2. امام باقر (ع)درباره احترام گذاشتن به دوست چه می فرماید ؟
« همان طور که دوستت به شخصیت تو احترام می گذارد تو نیز باید شخصیت او را محترم شماری. »

3. نمونه هایی از احترام گذاشتن به دوست را بنویسید ؟
مسخره نکردن او ، تپرهیز از غیبت او ، نمونه های احترام گذاشتن به دوست است .

4.امام علی (ع) درباره رعایت حق دوست چه می فرماید ؟
به اتکاء رابطه صمیمانه و دوستانه ، حق برادرت را ضایع مکن .زیرا این عمل رابطه دوستی را از بین می برد و کسی که حقش را ضایع ساخته ای دیگر دوست تو نخواهد ماند .

5. مواردی را نام ببرید که حق دوست را از بین می برد و باعث سستی دوستی می شود ؟
به زحمت انداختن ، ظلم و اجحاف ، شوخی های آزار دهنده ، استفاده بیش از حد و بدون اجازه از امکانات دوست و ...

6. امام علی (ع) درباره کسانی که توقع نامعقول از دوست خود دارند چه می فرماید ؟
« کسی که از دوست خوئ جز به فداکاری خشنود نمی شود ، همواره در خشم و ناراحتی است . »

7. رسول خدا (ص) درباره خیر خواهی دوستان نسبت به یکدیگر چه تشبیهی را بکار می برد ؟
« دوستان خوب مانند دو دستی هستند که هنگام شستن ، یکدیگر را تمیز می کنند و از آلودگی ها پاک می سازند . »

اندیشه و تحقیق :
آیا شناخت خانواده دوست تاثیری در انتخاب او دارد ؟ چرا ؟

آری معمولا تربیت خانوادگی در شخصیت انسان موثر است و افراد پاک و لایق در خانواده های پاک تربیت می شوند . لذا شناخت خانواده دوست برای انتخاب او مفید است .

درس یازدهم

ثبات درعزم - قدم در بيداري

ثبات درعزم

نکات

1. اجرای یک برنامه و استمرار آن اعتماد به نفس می آورد و شادابی و نشاط می بخشد .
2. شکستن پیمان و خلف وعده ها سستی اراده و ضعف نفس را در پی دارد .
3. باید میان عزم و عمل فاصله نیفتد تا لذت و شیرینی عمل خیر ، سبب تکرار عمل و استواری عزم گردد .

4. احساس حضور در پیشگاه با عظمت خداوند سبب می شود که اورا ناظر بر اعمال خود ببینیم و از برداشتن قدم های مخالف با عهد و پیمان منصرف شویم .

5. غفلت یعنی بی توجه بودن و سست شدن نسبت به هدف و راه رسیدن به آن ها .
6. غافل کسی است که نبت به عوامل سعادت خود در دنیا و آخرت بی توجه باشد .
7. آن فراموشی که ناشی از غفلت و بی توجهی باشد سزاوار سرزنش است .
8. توجه به سرانجام وفاداری به پیمان و کامیابی در آن آدمی را در عزم خود مصمم تر می کند .
9. باید باور کنیم که خواستن توانستن است .
10. تصمیمی که در زندگی می گیریم فوق توانمام نباشد . برای رسیدن به هدف رعایت میانه روی و اعتدال ضروری است .
11. تدریجی عمل کردن سبب دوام عمل می شود .
12. اعمالی که دوام دارند مؤثرند اگر چه کم باشند .

سوال های متن :

1. اجرای یک هدف و برنامه چه تأثیری در روحیه انسان دارد ؟
به انسان اعتماد به نفس می بخشد و سبب شادابی و نشاط می شود .

2. شکستن پیمان و خلف وعده ها چه آثاری در پی دارد ؟
سستی اراده و ضعف نفس را در پی دارد و کار به جایی می رسد که شخص با خود می گوید :« من نمی توانم من ضعیف هستم » .

3. غفلت چیست و غافل کیست ؟
غفلت یعنی بی توجهی و سستی نسبت به هدف و راه رسیدن به هدف و غافل کسی است که موجبات سعادت خود در نیا و آخرت بی توجه باشد .

4.آیا فراموشکار مقصر است ؟
خیر ، همیشه مقصر محسوب نمی شود بلکه آن فراموشی بد است که ناشی از غفلت و بی توجهی باشد .

5. چه عاملی سبب دوام عمل می گردد ؟ و دوام عمل چه فایده ای دارد ؟

تدریجی عمل کردن سبب دوام عمل می شود . اعمالی که دوام دارند موثرند اگر چه کم باشند اما عمل گاه و بیگاه نه تنها مؤثر نیست که گاهی زیان آور هم هست .

6. رسول خدا (ص) درباره تداوم عمل چه می فرمایند ؟

« ان افضل الاعمال ادومها و ان قل ؛ برترین اعمال مداوم ترین آنها ست اگر چه اندک باشد . »

7. راه های تقویت عزم را نام ببرید .

تسریع در انجام تصمیم – توجه به حضور در پیشگاه خدا و فرشتگان – توجه به عاقبت پایداری در تصمیم – عملی دانستن تصمیم جدید – رعایت اصل اعتدال – رعایت اصل تدریج .

اندیشه و تحقیق :

1.آیاعلاوه بر عوامل ذکر شده در کتاب عامل یا عوامل دیگری برای تقویت عزم می شناسید ؟ آنها را بیان کنید .

توجه به این مطلب که ما موجودی ابدی هستیم و ما با اعمال نیک خود داریم ابد خود را می سازیم .
توجه به این مطلب که مصایب و مشکلات دنیا زوال پذیر و فانی است و پاداش نیکو در انتظار صابران است
توجه به عزمت (لقاء الله) عزم انسان را جزم می کند .

2. به نظر شما چه عاملی ممکن است تصمیم های زیر را تهدید کند ؟ هر یک را جداگانه بنویسید .
الف ) خواندن نماز

ب ) مطالعه کتاب های مفید

ج ) کمک به نیازمندان

الف ) بی توجهی به فضیلت نماز اول وقت ، سرگرمی و بازی های بازدارنده ، کاهلی .
ب ) اشتغالات وقت گیر مانند نگاه به فیلم ها ، تنبلی ، عدم عادت به مطالعه .
ج ) صفت رذیله بخل ، قساوت قلب و ترساندن شیطان انسان را از فقر .

3. چرا امام صادق (ع) می فرماید : « سزاوار است کسی که همت بر کار خیری کرده و در عمل به آن تسریع کند و آن رابه تأخیر نیندازد ؟ »
زیرا شیطان منتظر همین تأخیرها ست تا در این فاصله زمانی انسان را وسوسه کند و به تنبلی کشاند .

درس دوازدهم

قدم در بیداری

نکات

1. بقای بر میثاق ، رشد و کمال ما و رضایت پروردگار را در پی دارد و شکستن پیمان به شرمندگی در مقابل او می انجامد .

2. راه وفای به میثاق ، مراقبت از ان است . مراقبت یعنی زیر نظر داشتن ، دقت و توجه .
3. مراقبت از سه جنبه اصل و کیفیت و نیت عمل ضروری است .
4. شخص مراقب باشد به اصل عهد و پیمانی که با خدا بسته عمل کند و هیچ یک از اجزای آن از دست نرود .
5. میزان تاثیر عمل به کیفیت آن بستگی دارد .
6. مهمترین جنبه هر عمل نیت آن است . تاثیر یک عمل در تکامل معنوی انسان وابسته به قصد و نیت عمل کننده است .
7. با ارزیابی و محاسبه میزان موفقیت به دست می آید و عوامل موفقیت یا عدم موفقیت روشن می شود
8. بهترین زمان محاسبه در پایان هر روز و قبل از خواب است .

سوال های متن :

1. بقای بر میثاق چه نتیجه ای دارد ؟

رشد و کمال ما و رضایت پروردگار را در پی دارد و شکستن پیمان به شرمندگی در مقابل او می انجامد .

2. خداوند در حدیث قدسی درباره کسانی که به سوی او بازگشت دارند چه می فرماید ؟

هر کس یک وجب به سوی من آید یک گام به سوی او خواهم رفت و هر کس گامی به سوی من آید دو گام به سویش بر خواهم داشت و هر کس آهسته به سویم آید شتابان به جانبش خواهم رفت .

3. راه وفاداری به میثاق با خدا چیست ؟

راه وفای به میثاق ، مراقبت از آن است مراقبت یعنی زیر نظر داشتن دقت و توجه .

4. جنبه های سه گانه عمل را نام ببرید ؟

1- اصل عمل ؛2- کیفیت و چگونگی عمل ؛3- نیت و قصد شخص عامل .

5. مراقبت از اصل عمل چگو نه است ؟

بدین صورت که شخص مراقب باشد به اصل عهد و پیمانی که با خدا بسته حتما عمل کند به طوری که هیچ یک از اجزای اصلی آن از دست نرود .

6. مهمترین جنبه هر عمل به چه امری بستگی دارد ؟

مهمترین جنبه هر عمل ، نیت آن است . هر فردی باید توجه کند به چه منظور عملی را انجام می دهد و دستورات خدارا اطاعت می کند .

7.بهترین زمان محاسبه چه موقعی است ؟

بهترین زمان محاسبه در پایان هر روز و قبل از خواب است در آخرین لحظات روز خود نگاهی به اعمال خود کنیم اگر موفق بوده ایم سپاسگزار خداوند باشیم و اگر کوتاهی کرده ایم استغفار نماییم و برای روز بعد از درگاه او یاری جوییم .

اندیشه و تحقیق :

1. چرا مراقبت در ابتدای اجرای هر برنامه ضروری تراست ؟

برای اینکه اطمینان پیدا کنیم که برنامه ما به درستی شروع شده و اجرا می گردد باید با مراقبت تمام کارها را زیر نظر و توجه قرار دهیم . اگر از ابتدا بدون مراقبت انجام شود منجر به انحرافات بزرگ می گردد .

2. چرا پیامبر اکرم (ص) فرموده اند «انما الاعمال بالنیات » ؟
زیرا نیت هر عملی باطن آن عمل است و باطن بسیار مهم تر از ظاهر است . باطن عمل است که برای ما می ماند و در روح مانقش می بندد . از این جهت پیامبر اکرم (ص) فرمود : ارزش اعمال انسان به نیات آنها بستگی دارد .

3. بعضی از افراد می گویند : ما اعمال و عباداتی را انجام می دهیم ولی تاثیر آن ها را در خود احساس نمی کنیم . فکر می کنید اشکال کار این افراد در کجاست ؟
باید توجه داشت که هر عمل سه جنبه دارد : 1. اصل عمل 2. کیفیت عمل 3. نیت شخص عامل . گاهی اصل عمل درست انجام شده است اما به کیفیت و نیت عمل توجه نشده است لذا اثر مطلوب را در خود نمی بیند .

4. چه رابطه ای میان مراقبت و محاسبه برقرار است ؟ آیا به یکدیگر وابسته اند ؟
کسی که بخواهد خود را اصلاح کند هر دو را باید رعایت کند ابتدا مراقبت می کند اعمالش مورد رضایت خدا باشد و بعد در آخر روز خود را محاسبه مب کند که آیا به وظیفه عمل کرد یا نه . پس در واقع محاسبه ، آن مراقبت را تکمیل می کند .

5. چرا باید از نیت و قصد خود در هنگام عمل مراقبت کنیم ؟
تاثیر یک عمل در تکامل معنوی انسان وابسته به قصد و نیت عمل کننده است . باید از نیت خود در اعمال مراقبت نماییم و نگذاریم کارهای بلند و متعالی آلوده به هدف های پست گردد .

6. آسان گرفتن و گذشت چه موقع پسندیده است و در چه صورتی ناپسند است ؟
آسان گیری و گذشت نسبت به خطاهای دیگران پسندیده است و نشانه کرامت و بزرگواری است اما آسان گیری نسبت به اشتباهات خود ، نشانه حقارت و زبونی در مقابل گناه است .

آيين رهروی - کتاب زندگي

امام علی ( ع ):
« بهشت با عمل نیکو به دست می آید نه با امید . »

مرحلهء سوم : قدم در راه

درس سیزدهم
آیین رهروی

نکات

1. راه زندگی را با تنظیم برنامه ای که در آن ، جایگاه هر وظیفه ای به مقتضای زمان معین شده باشد می توان پیمود .
2. هر زمانی اقتضای اعمال خاصی را دارد .
3. دوره کودکی دوره ی ظهور و شکوفایی توانایی های طبیعی و بازی و سرگرمی می باشد .
4. دوره نوجوانی و جوانی ، دوره کسب مهارت های ، دانش اندوزی ، آمادگی برای حضور در جامعه و بخصوص دوره ی شکوفایی معنوی و انتخاب های بزرگ است .
5. گرفتن تصمیم های مناسب با شرایط زمانی و سنی و روحی و خُلقی نیازمند وقت کاردانی و تنظیم نقشه های حساب شده برای زندگی است .
6. ما باید به عنوان برترین موجود در این کره خاکی از تمامی ساعات و ایام عمر بهره ببریم تا هیچ استعدادی را ضایع نکنیم .
7. نوعی ارتباط میان اعمال و زمان ها وجود دارد که ممکن است ما از آن اطلاع نداشته باشیم .
8. پیامبر اکرم (ص) در منزل اوقات خود را سه قسمت می کرد : قسمتی برای عبادت ، قسمتی برای اهل خانه و قسمتی برای رسیدگی به کارهای خود .
9. وظایفی که برای انجام آنها با خدا عهد می بندیم سه دسته اند : 1. اعمالی که در ارتباط با خداست مانند نماز و روزه ؛ 2. اعمالی که در ارتباط با بندگان خدا و سایر مخلوقات خداست مثل مبارزه با ظلم ، حفظ محیط زیست ؛ 3. اعمالی که در ارتباط با خود است مانند نظافت و مطالعه .
10. همه این سه دسته از اعمال به قصد کسب رضایت خدا انجام می دهیم .
11. به تحقیق که رسول خدا اسوه نیکویی برای شماست .
12. رسول خدا (ص) شب ها زود می خوابید و در نیمهدوم شب برای نماز شب بر می خاست هنگام برخاستن از خواب برای خدا به سجده می افتاد .
13. رسول خدا (ص) با فروتنی سر سفره می نشست در غذا خوردن با فقیران همنشین می شد . و می فرمود ما مردمی هستیم که تا گرسنه نشویم غذا نمی خوریم و چون بخوریم قبل از سیر شدن دست از غذا می کشیم .
14. شجاعت و توانایی جسمانی رسول خدا (ص) و اهل بیت ایشان نشان می دهد که این بزرگواران علاوه بر کمالات معنوی از بدن سالم و با نشاط نیز برخوردار بودند . رسول خدا (ص) از مردم می خواست شنا کردن ، سوارکاری و تیر اندازی را به فرزندان شان بیاموزند .

سوال های متن :

1. راه زندگی را چگونه می توان پیمود ؟
به وسیله ی برنامه ای که مطابق با آن حرکت کنیم تا به مقصد برسیم . برنامه جایگاه هر عمل را متناسب با زمان و امکانات انسان معین می کند .

2. قرآن کریم درباره اسوه بودن پیامبر اکرم چه می فرماید ؟
« لقد کان لکم فی رسول الله اسوه حسنه ؛ به تحقیق که رسول خدا اسوه نیکویی برای شماست »

3. چگونه می توان امیر مؤمونان (ع) را یاری کرد ؟ خود ایشان چه می فرمایند ؟
« شما قادر به چنین کاری ( مانند من زندگی کردن ) نیستند ولی سعی کنید با پرهیزکاری و کوشش و پاکدامنی و درستکاری مرا یاری کنید . »

4. آداب خواب رسول خدا (ص) چگونه بود ؟
اغلب شب ها زود می خوابید و در نیمه دوم شب برای نماز شب برمی خواست .
هنگام خواب می فرمود : خدایا آن روز که بندگانت را برمی انگیزی مرا از عذاب حفظ فرما .
هنگام برخاستن از خواب برای خدا به سجده می افتاد .

5. سفارشات امام صادق (ع) درباره خواب را بنویسید .
- هر کس با وضو به بستر رود بسترش مسجد اوست .
- چون به بستر می روی نگاه کن و ببین در روز چه بدست آورده ای و به یاد آر که خواهی مرد و قیامتی در کار است .
چون به بستر رفتی تسبیح حضرت زهرا (س) و آیه الکرسی و سوره ناس و فلق را بخوان .

6. آداب غذا خوردن با استفاده از فرمایشات معصومین را بنویسید ؟
آغاز غذا با نام خدا و پایانش با حمد و سپاس او .
پرهیز از زیر نظر گرفتن دیگری و نگاه به لقمه او .
تا گرسته نشده ایم دست بسوی عذا دراز نکنیم و قبل از سیر شدن دست از غذا بکشیم .
خوردن غذا به آهستگی و آرامی .
آب را سه نفس بنوشیم و با بسم الله شروع و با الحمدلله تمام کنیم .

7. رسول خدا (ص) چه نظری درباره ورزش داشت ؟
در مسابقات ورزشی حضور می یافت و از مردم می خواست شنا کردن و سوار کاری و تیراندازی را به فرزندان شان بیاموزند .

اندیشه و تحقیق :
الف )
1. چرا در میان موجودات فقط انسان است که ممکن است زمان هرز رفته و تلف شده داشته باشد ؟

موجودات دیگر با هدایت غریزی به سوی رفع نیاز خود حرکت می کنند اما انسان باید با فکر و انتخاب خود به رفع نیازهای خود بکوشد که گاهی عواملی مانع می شود و بنابراین امکان دارد عمر تلف شده داشته باشد .

2. مقصوداز این که رسول خدا ( ص) برای مسلمانان اسوه است چیست ؟
یعنی از آنان پیروی کنیم و در این راه هر چه موفق تر باشیم به آن ها نزدیک تر شده و از نور وجودشان بیشتر بهره مند می شویم .

ب )
در مورد مسائل زیر تحقیق کنید :
1. خوردن غذای غصبی چه حکمی دارد ؟
غصب کردن حرام است یعنی نمی شود به ناحق مال دیگری را تصاحب کرد هرگونه تصرفی و از جمله خوردن آن گناه دارد و واجب است هر چه زودتر به صاحبش برگرداند .

2. چه حیواناتی حرام گوشت هستند ؟
پستانداران حرام گوشت : درندگان مانند شیر و پلنگ و ببر و گرگ و سگ و خرس و کفتار وکلا سگ سانان و گربه سانان و میمون و خرگوش و موش و جوجه تیغی و ... و کرگدن و فیل و خوک ( که بیش از دو سم دارند ) و پستانداران دریایی مثل نهنگ و فک و شیر دریایی ...
پرندگان حرام گوشت : پرندگان شکاری و درنده ( نظیر عقاب و قرقی و باز و لاشخور ) و کلاغ ، طاووس ، خفاش ، پنگوئن و ... ( پرندگان حرام گوشت ثابت نگهداشتن بالشان بیشتر از بال زدن آنهاست و دیگر اینکه سنگدان و انگشت پشت پا نظیر شست در انسان ندارند . )
ماهیان حرام گوشت : ماهیان بدون پولک نظیر کوسه . اره ماهی حرام هستند . حیوانان بی مهره : بجز ملخ و میگو بقیه حرامند مانند کرم ها ، حلزون ، هشت پا ، خرچنگ و انواع حشرات .

درس چهاردهم
کتاب زندگی

نکات
1. قرآن کریم ، راهنمای زندگی ماست .
2. اولین برنامه ی زندگی ، تعیین وقت مناسبی برای خواندن قرآن کریم است .
3. مناسب ترین وقت برای خواندن قرآن دوران جوانی و نوجوانی است که انسان آمادگی بیشتری برای دریافت حقایق قرآن دارد .
4. هرکس در جوانی قرآن بخواند قرآن با گوشت و خونش در می آمیزد .

اندیشه و تحقیق :

1. وظیفه ی تعلیم و تبیین قرآن کریم پس از پیامبر اکر م (ص) بر عهده ی چه کسانی است ؟
با استفاده از حدیث ثقلین و یا احادیث دیگری که می دانید این سوال را پاسخ دهید.
پیامبر اکرم (ص) در حدیثی که معروف به حدیث ثقلین است می فرماید : من از میان شما می روم و دو چیز گرانبها از خود به یادگار می گذارم یکی کتاب خدا و دیگری اهل بیتم مادام که به این دو چنگ بزنید گمراه نخواهید شد و این دو از یکدیگر جدا نخواهند شد . » از این حدیث معلوم می شود که اهل بیت پیامبر (ص) که پیوند ناگسستنی با قرآن دارند همسنگ و همطراز با قرآن هستند از علم و عصمت برخوردارند و از قدرت تعلیم و تبیین قرآن برخوردارند .

2. اگر ما مسلمانان در خواندن قرآن کریم سهل انگاری کنیم و در تنظیم برنامه های زندگی خود از راهنماییهای آن بهره نبریم با چه مشکلاتی روبه رو خواهیم شد ؟
قرآن کتاب هدایت بشر به سوی سعادت ابدی است . این برنامه ی زندگی از جانب کسی است که انسان را خلق کرده است و بهتر از هر کس انسان و سعادت او را می شناسد . پشت کردن به این برنامه جز گمراهی و شقاوت ثمری نخواهد داشت .

درس ششم

صفات خدا در کلام خدا

نکات

1. این جهان آیت و نشانه ی اوصاف الهی است .
2. هر خیر و کمالی در جهان از خیر و کمال خداوندی که آفریننده ی آن است سرچشمه گرفته است .
3. انسان و جهان نشانه های حکمت ، قدرت ، علم ، رحمت و ... الهی است .
4. قرآن می فرماید : در زمین برای اهل یقین نشانه هاست و نیز در خودتان ، آیا نمی نگرید ؟

در حمد و تسبيح محبوب - در پناه ايمان

درس هفتم :

در حمد و تسبیح محبوب

نکات

1. هیچ وصف نیکویی را نمی توان سراغ گرفت که خداوند به آن متصف نباشد .

2. خداوند وجود کامل است و هر وجود کامل همه ی صفات نیکو را داراست . پس خداوند همه ی صفات نیکو را داراست .

3. خداوند صفات کمالی موجودات را دراست نه صفاتی که از نقص سرچشمه می گیرد .
4. صفاتی که حکایت از نقص می کند چیزی نیستند که تا خداوند به آن ها متصف باشد مثلا جهل فقدان علم و عجز فقدان قدرت است .

5. ما صفاتی را که جنبه یکمال دارند به خدا نسبت می دهیم ( صفات ثبوتی ) و صفاتی را که جنبه ی نقص دارند از او سلب می کنیم ( صفات سلبی )

سوال های متن :

1. چگونه می توان پی برد که خداوند همه ی صفات نیکو را داراست ؟ استدلال نمائید .

مقدمه اول : خداوند وجودی کامل و عاری از هرگونه عیب و نقص است .

مقدمه دوم : هر موجود کاملی همه ی صفات خوب و نیکو را داراست .
نتیجه : پس خداوند همه ی صفات خوب را داراست .

2. صفات ثبوتی خداروند را تعریف کنید .

صفاتی که جنبه ی کمال دارند و خداوند آن ها را داراست مثل قدرت ، علم و عدالت .

3. صفات سلبی خداوند را تعریف کنید .

صفاتی که از نقص و نیاز ناشی می شود و خداوند از داشتن این صفات مبراست .

اندیشه و تحقیق :

الف )

1. ملاک و معیار توصیف خداوند به بعضی از صفات چیست ؟

هر صفتی که نشانه کمال به خوبی باشد می توانیم خداوند را به آن توصیف کنیم مانند علم و قدرت زیرا هر کمالی که در عالم باشد منبع و مبدأ آن خداست .

2. چرا نمی توانیم بعضی از صفات را به خدا نسبت دهیم ؟

صفاتی که نشانه نقص و نیاز باشد نمی توانیم بخدا نسبت دهیم چون خداوند آنها را ندارد مانند جهل ، زیرا جهل یعنی نداشتن علم و حال آنکه خدا عالم مطلق است .

3. چه تفاوتی میان صفات خدا و صفات انسان ها وجود دارد ؟

در انسان دوگونه صفت است برخی نشانه کمال و نیکویی هستند و برخی حکایت از نقص و کمبود می کنند . خداوند آن دسته از صفات انسان را که نشانه نقص و کمبود است را ندارد تنها صفات کمالی انسان را آن هم در حد کمال و اعلاء داراست .

ب )

چهار جمله به صورت مناجات بنویسید که در آن خداوند حمد شده باشد چهار جمله هم به صورت تسبیح بنویسید که بیانگر تنزیه خدا باشد .

1. حمد : خدایا تو مهربانی ، رحمتت همه را فرا گرفته است .
2. حمد : خدایا تو بر پنهان و آشکار علم داری .
3. حمد : خدایا تو با قدرت بی انتهایت آسمانها را برافراشتی .
4. حمد : خدایا تو با لطف گسترده ات همه موجودات را به کمال شایسته خود می رسانی .


1. تسبیح : پروردگار من اگر همه موجودات از خود استقلالی ندارند تو قائم بخود و برپادارنده دیگرانی .
2. تسبیح : پروردگار من اگر همه عاجز و ناتوانند تو قدرتمند و توانا هستی .
3. تسبیح : پروردگار من اگر همه زوال پذیر و فانی اند تو باقی و ابدی هستی .
4. تسبیح : پروردگار من اگر همه موجودات روزی خور خوان نعمت تو هستند تو روزی بخش دیگران هستی .

ج )

1. صفات ثبوتی و سلبی را که در شعر آمده است استخراج کنید و از یکدیگر تفکیک نمایید .

صفات ثبوتی : پاک ، توحید ، حکیم ، عظیم ، کریم ، رحیم ، مستحق ثنا ، نامحدودی ، عز ، جلال ، علم ، یقین ، نور ، جود ، ستار ، حمد .

صفات سلبی : رنج ، درد ، نیاز ، بیم ، عیب ، خطا ، جنبش ، کمیت ، مثل داشتن ، ضد داشتن .

درس هشتم

در پناه ایمان

نکات

1. اگر کسی به مرحله ی ایمان برسد می تواند به بهره ها و ثمرات آن امیدوار باشد .

2. مؤمن کسی است که عمل صالح انجام می دهد . زیرا هر کس به مرحله ی ایمان رسید به آن چه ایمان آورده عمل می کند .

3. عمل صالح و کار شایسته وقتی ارزش مند است که بر اساس ایمان به خدا و به خاطر او انجام گرفته باشد .

4. عمل شایسته ثمره ی ایمان است .

5. علم و شناخت مانند چراغ است که راه را نشان می دهد اما برانگیزاننده و محرک انسان به عمل ایمان است .

6. جایگاه علم ، ذهن و اندیشه ی آدمی است و جایگاه ایمان قلب انسان می باشد .
7. ایمان قلبی محرک و انگیزه انسان برای حرکت است .
8. قلب کانون وجود آدمی است .
9. دوستی و یا تنفر نسبت به کسی مربوط به قلب است .
10. اطمینان و آرامش و یا اضطراب و پریشانی از صفات قلب است .
11. ایمان باور و اعتماد قلبی همراه با حب و دوستی و اعتماد و اطمینان است که شوق به سوی عمل را در انسان ایجاد می کند .
12. در صورتی قلب برای پذیرش حقیقت آماده است که به زیبایی هایی آراسته و از آلودگی هایی دور باشد .
13. قلب مقدس ترین حرم عالم هستی است .
14. ایمان درختی است که در قلب جوانه می زند و تناور می گردد و بر شاخه های آن اعمال شایسته و نیکو پدیدار می شود

سوال های متن :

1. قرآن درباره ی ایمان و عمل صالح چه نکاتی را بیان می فرماید ؟ ( سه مورد )

- اگر کسی به مرحله ی ایمان برسد می تواند به ثمرات آن امیدوار باشد .
- مؤمن کسی است که عمل صالح انجام دهد .
- عمل صالح و کار شایسته وقتی ارزشمند است که بر اساس ایمان به خدا و به خاطر او انجام گرفته باشد .

2. چه نسبتی بین عمل و ایمان وجود دارد ؟

عمل ثمره و میوه ایمان است . شناخت ماتا به مرحله ایمان نرسد منجر به عمل نمی شود .

3. کانون وجود آدمی چیست ؟

قلب کانون وجود آدمی است . اگر به چیزی گرایش داریم و یا از کسی متنفریم مربوط به قلب ماست قلب است که گاه قساوت گاه آرامش دارد و گاه اضطراب و گاه در حال یقین است و گاه در حال شک .

5.از نظر قرآن جایگاه قلب در انسان چگونه است ؟

قلب محور وجود انسان است و عموم حالات پسندیده یا ناپسند از قلب سرچشمه می گیرد .

6. چگونه آگاهی از یک کار خوب به عمل منجر می شود ؟

برای این کار باید آگاهی از عقل و ذهن عبور کند و به قلب برسد به گونه ای که قلب آن را باور کند . از آنجا که قلب مرکز محبت و شوق است وقتی حقیقتی را باور کرد بدان حقیقت شوق پیدا می کند و همت انسان را به سوی آن بر می انگیزد . در این حالت است که انسان بدان حقیقت دل می بندد و احساسی از اطمینان و آرامش وجودش را فرا می گیرد .

7. مقدس ترین حرم عالم کدامست ؟

قلب مقدس ترین حرم عالم هستی است بنابراین باید ببینیم قلب ما منزلگاه کیست و برای کدام دوست می تپد و با مهر چه کسی گرم است و در این حرم چه کسی حضور دارد ؟ . اندیشه و تحقیق :

الف – پاسخ دهید :

1. چگونه ایمان میان شناخت و عمل پیوند ایجاد می کند ؟

برای اینکه شناخت از یک کار خوب به عمل منجر شود باید از مرحله عقل و ذهن عبور کند و به قلب برسد به گونه ای که قلب آن را باور کند قلب مرکز محبت و شوق است وقتی حقیقتی را باور کرد بدان حقیقت شوق پیدا می کند و همت انسان را به سوی آن بر می انگیزد و بدنبالش به آن عمل اقدام می کند .

2. بعد از شناخت زبان یک کار قلب چه نقشی در ترک آن دارد ؟ مثال بزنید .

باید این شناخت به قلب برسد بطوری که قلب زیان آن را باور کند و بدنبالش نفرت به آن کار در آن ابه آن کار در آن ایجاد شود و بدینوسیله تصمیم بر ترک آن بگیرد . به عنوان مثال شناخت زیان سیگار به تنهایی برای ترک آن کافی نیست زیرا بسیاری از افار که زیان آن را می دانند باز آنرا استعمال می کنند بلکه باید این شناخت به یک باور قلبی تبدیل شود که سیگار زیان دارد آنگاه نسبت به آن نفرت ایجاد شود و بعد عزم بر ترک در انسان ایجاد شود .

ب – استاد شهید مرتضی مطهری در کتاب انسان و ایمان تفاوت های علم و ایمان را بیان کرده است . آن کتاب را بخوانید و تفاوت های گفته شده را در مقابل یکدیگر در جدولی مانند جدول زیر بنویسید .

قدم در وادی امن

درس نهم :

قدم در وادی امن

نکات

1. قلب پاک نوجوان و جوان دریچه ای گشوده به آسمان است .
2. پاکی دوران جوانی فرصتی طلایی برای رسیدن به ایمان است .
3. انسان با قلبی پاک از مادر متولد می شود و این پاکی اغلب تا جوانی باقی می ماند .
4. نوجوانی و جوانی خوشبخت است که پاکی اغلب تا جوانی باقی می ماند .
5. هر اندازه که پاکی بیشتر باشد درهای لطف و رحمت خداوند به روی انسان بازتر است .
6. انسان تا قوای جوانیش هست تا روح لطیف جوانی هست تاریشه های فساد در او کم است می تواند خودش را اصلاح کند .
7. تفکر پیرامون آیات خدا و توجه دائم به خدا و نعمت های او و انس با عوامل تقویت کننده یاد خدا و دوری از موانع یاد خدا و انجام نیکی و دوری از بدی و رعایت واجبات و محرمات از عوامل رسیدن به ایمان و حفظ آن است .

سوال های متن :

1. رسول خدا (ص) درباره زیباترین مژده به جوانان و نوجوانان در استفاده از فرصت چه می فرماید ؟

یکی از ملائکه ی خداوند هر شب بر بالین جوانان می آید و آنان را ندا می دهد : برخیزید و ( برای رستگاری ) بکوشید .

2. چگونه تفکر پیرامون آیات خدا ایمان و محبت انسان را نسبت به او زیاد می کند ؟

زیرا جهان و زیبایی های آن نشانه های زیبایی ، علم ، قدرت و رحمت خداست توجه به آنها یاد خدارا در دل زنده می کند و رحمت خدا را یادآور می شود و این یادآوری بر دوستی و محبت ما به او می افزاید .

3. اثر توجه دائم به خدا و یاد او چیست ؟

توجه دائم به او ارتباط ما با او را افزایش می دهد و این پیوند را مستحکم می کند . یکی از حکمت های نمازهای پنج گانه زنده نگهداشتن یاد خدا در تمام طول شبانه روز است .

4. توجه به نعمت ها و لطف های خدا به انسان چه نتیجه ای دارد ؟

اگر به زندگی خود توجه کنی نشانه های لطف و رحمت خدا را بروشنی می بینی . ذکر محبت های خدا یاد او را زنده نگه می دارد و قلب را به او نزدیک می کند .

5. چه عواملی معمولا ما را به یاد خدا می اندازد ؟

مطالعه زندگی معصومین (ع) و دوستان خدا ، قرائت قرآن کریم ، حضور در مسجد و شرکت در نماز جماعت ، زیارت مرقد معصومین (ع) و امام زادگان و اولیای خدا ، همنشینی با دوستان صادق و صمیمی از جمله این عوامل هستند .

6.دو مورد از عواملی که یاد خدا را در دل ضعیف می کنند را توضیح دهید .

1) دوستانی که نگاه جدی به زندگی نکرده و هدفی متعالی ندارند اینان فضایی اطراف ما ایجاد می کنند که فرصت یاد خدا را از آدمی می گیرد .

2) سرگرم شدن به فیلم ها و کتابهای نامناسب نهال پاکی و طهارت نوجوانی را می خشکاند و پیوند با خدا را بشدت ضعیف می کند .

7. چهار مورد از عواملی که باعث رسیدن به ایمان و حفظ آن در انسان می شود را نام ببرید .

1) تفکر پیرامون آیات خدا
2) توجه دائم به خداوند و ذکر و یاد او
3) توجه به نعمت ها و لطف های خدا به انسان
4) انجام اعمال نیک و دوری از گناه

اندیشه و تحقیق :

1.چرا حرکت به سوی خدا و کسب سعادت الهی در جوانی و نوجوانی آسان تر از بزرگسالی است ؟

زیرا در سنین بزرگسالی ریشه های اخلاق فاسد در انسان زیادتر می شود و جهاد مشکل تر است ولی در سن جوانی و نوجوانی بواسطه پاکی خود به ملکوت نزدیک تر است و بنابراین تلاش برای اصلاح و خودسازی آسانتر است .

2. به نظر شما مهم ترین نکته در توصیه امام خمینی «ره» به جوانان چیست ؟ چرا ؟

مهم ترین توصیه امام به جوانان این است که : « نگذارید در اصلاح حال خودتان زمان جوانی به زمان پیری بیفتد » زیرا تا قوای جوانی هست تا روح لطیف جوانی هست تا ریشه های فساد در اوو کم است می تواند خودش را اصلاح کند .

3. به نظر شما مهم ترین عامل در تضعیف ایمان و فراموشی خداوند کدام است ؟ چرا ؟

انجام نیکی ها ، زیرا هر عمل نیک دل را نورانی تر می کند و دل پاک و نورانی به ملکوت خدا نزدیک تر است .

4. به نظر شما مهم ترین عامل در تضعیف ایمان و فراموشی خداوند کدام است ؟ چرا ؟

انجام گناه مهم ترین عامل تضعیف ایمان است . هر گناه چون غباری صفحه دل را می پوشاند و به اندازه خود مانع رسیدن نور در حقیقت می گردد .

5.چگونه می توان دل را حرم همیشگی خدا کرد ؟

توجه دائمی به خدا و رعایت پاکی چشم و زبان و فکر و خیال و قلب و ...

عزم خوب زيستن

مرحلهء دوم :آهنگ سفر

درس دهم

عزم خوب زيستن

نکات

1. عزم به معنی اراده ، قصد و آهنگ به سوی هدفی است .
2. آدمی با عزم و اراده خود آنچه را انتخاب کرده عملی می سازد .
3. عزم ظهور گوهر انسانیت یعنی اختیار است .
4. تفاوت درجات انسان به درجات عزم اوست .
5. کار بزرگ عزم بزرگ می طلبد .
6. قدم گذاشتن در راه زندگی سعادتمندانه نیازمند عزمی قوی است .
7. عهد با خدا عهدی برای رضایت او و سعادت و رستگاری ماست .
8. خدا از ما وقتی راضی است که در مسیر خوشبختی باشیم .

9. آنچه خداوند در مسیر بندگی از ما می خواهد فقط برای خوشبختی ماست زیرا او کمال بی نیازی است او نقصی ندارد که بخواهد که با درخواست از ما آن را برطرف کند و ماهم از خود چیزی نداریم که تقدیم او کنیم .

10. خدا چون ما را خلق کرده است ما و خوشبختی ما را دوست دارد اگر می گوید این راه را بروید برای آن است که به سعادت خود برسیم . پس رضایت او در کمال و خوشبختی ما و اطاعت از او راه سعادت ماست .

11. دین همان راه کمال و خوشبختی یعنی راه رضایت خداست .
12. عزم برحرکت به سوی کمال و کسب رضایت خدا عزم بر دینداری است .
13. وفای به عهد و پیمان عین دینداری است .
14. میزان دینداری ما به میزان وفاداری به این عهد است

15. عهد و میثاق میان انسان و خدا سه مرحله دارد : 1- عهد برای قدم گذاشتن در اصل راه 2-تجدید روزانه عهد 3- تکمیل عهد .

16. اعمالی که لازمه پیمودن راه خوشبختی است و بدون آن این راه طی نمی شود واجب نام دارد .
17. اعمالی که مانع پیمودن راهند و مارا از مسیر خوشبختی دور کنند حرام نامیده می شوند .
18. انجام واجبات و دوری از محرمات همان پیمودن راه رستگاری و رضای دوست است .
19. اعمالی که رفتن به سوی کمال را آسان تر می کنند و رسیدن به درجات برتر رستگاری را میسر می سازند مستحب نام دارند .
20. اعمالی که از سرعت حرکت می کاهند و توفیق رسیدن به درجات برتر خوشبختی را سلب می کنند مکروه نامیده می شوند .
21. کارهای عادی روزانه که اثر خاصی ندارند مباح نامیده می شوند .
22. تجدید میثاق روزانه غفلت و سهل انگاری را می زداید و مارا در عمل ثابت قدم تر می نماید.

سوال های متن :

1. برای اینکه انسان راهی را انتخاب کند و عملی را انجام دهد چه مراحلی را طی می نماید ؟

اول درباره هدف و راه زندگی تفکر می کند تا درستی یا نادرستی آن را دریابد و آنگاه قلباًآن را می پذیرد و به آن شوق پیدا می کند و در مرحله دوم آهنگ رفتن می کند و در مرحله سوم قدم پیش می گذارد و به راه می افتد .

2. معنی عزم چیست ؟

عزم به معنی اراده ، قصد و آهنگ به سوی هدفی است . آدمی با عزم و اراده خود آنچه را انتخاب کرده عملی می سازد .

+آموزشی , -دین وزندگی درس6تا10 , ,
:: بازدید از این مطلب : 415

مرحلهء اول :

آمادگی در اندیشه و قلب

درس اول : در پیشگاه نور

نکات

1. انسان همواره در حال انتخاب است و انتخاب درست متکی بر شناخت درست است .

2. اگر بخواهیم دل بستگی های کوچک وپست ما را به خود جلب نکند بلکه مجذوب یک انتخاب و هدف بزرگ شویم باید شناخت درستی از خوبی ها و زیبائی ها داشته باشیم .

3. داستان حضرت ابراهیم (ع) و نفی معبود ها و دلبستگی های کوچک توسط او، مثال روشنی است بر مدعای ما .

4. او هر معبودی را که غروب و افول داشت دوست داشتنی و سزاوار دل بستن نمی دانست .

5. از دیدگاه حضرت ابراهیم (ع) هر چیز که افول و غروب داشته باشد معلوم است که تحت سیطره و قدرت موجود دیگری قرار دارد .

6. اموری مانند ستاره و ماه و خورشید که حرکت و طلوع و غروب دارند نمی توانند معبود ما باشند معبود ما کسی است که اینها را خلق کرده و بر طبق یک نظام خاصی آنها را به حرکت درآورده است .

تفکر :

1. چه ویژگی در ماه ، ستاره و خورشید است که سبب می شود لایق پرستش نباشند ؟

ویژگی مشترک هر سه افول آنها استدلال حضرت ابراهیم این بود که چیزی که ناپایدار باشد و افول کند شایستگی پرستش را ندارد .

2. کدام جهت را برای زندگی خود برگزید ؟ دلیلش برای انتخاب این جهت چه بود ؟

حضرت ابراهیم (ع) از اینکه ستاره و یا ماه و یا خورشید را معبود خود قرار دهد بیزاری جست و فرمود : من روی خود را به سوی کسی می گردانم که آسمانها و زمین را پدید آورده است .

از دیدگاه حضرت ابراهیم (ع) هر چیز که افول و غروب داشته باشد معلوم است که تحت قدرت و سیطرهء موجود دیگری قرار دارد . معبود ما کسی است که این ها را خلق کرده است و بر طبق نظام خاصی آن ها را به حرکت در آورده است .

درس دوم : تفکری در خویش

نکات

1. هر انسان همواره در حال انتخاب است .

2. نوجوانی و جوانی را باید آغاز انتخاب های بزرگ داشت .
3. همهء موجودات در مسیر از نقص به کمال در حرکتند .
4. رسیدن به کمال یعنی آشکار شدن استعدادهای نهفته .
5. انسان بر خلاف گیاهان و حیوانات استعدادهای نامحدود دارد .
6. انسان جویای کمال است همه تلاشهای او بیانگر این خصوصیت اوست .
7. لحظهء زیبا برای انسان لحظه ای است که انسان به کمالی برسد .
8. درخت وجود انسان با شکوفایی همه استعدادها شادابی می گیرد .
9. کسی که همه استعدادهای او بطور متوازن رشد کند انسانی کامل و دوست داشتنی است .
10. مهمترین استعدا انسان بی نهایت طلبی اوست .
11. بی نهایت ( کمال مطلق ) کسی جز خدا نیست و انسان دانسته و یا ندانسته بدنبال خداست .
12. انسان بر خلاف گیاه و حیوان با تفکر و انتخاب خود باید راه کمال را بپوید .
13. نمونهء برجستهء انسان به کامل امام علی (ع) است زیرا همهء ابعاد وجودی او متوازن و در حد اعلاء رشد کرده است .

سوال های متن :

1.چرا دوران نوجوانی و جوانی اهمیت دارد ؟

زیرا این دوره آغاز انتخاب های بزرگ انسان می باشد که به اصل زندگی مربوط می شود .

2. فرق استعداد های گیاهان و حیوانات از یک طرف با استعدادهای انسان از طرف دیگر در چیست ؟

استعدادهای گیاهان و حیوانات محدود است . یک هسته ی خرما می خواهد به یک نخل تنومند تبدیل شود و ... ولی استعدادهای انسان متنوع و گسترده است . دیگر اینکه آدمی بی نهایت طلب است گیاه یا حیوان وقتی به سر منزل رسید متوقف می شود ولی استعداد انسان پایان ندارد به هر مرحله می رسد بالاتر را طلب می کند .

3. فرق انسان با سایر موجودات در رسیدن به کمال چیست ؟

گیاهان بطور طبیعی و حیوانات بطور غریزی استعدادهای خود را شکوفا می کنند اما انسان مسئول سرنوشن خود است او باید از « قدرت تفکر و تعقل » و « قدرت انتخاب » خود استفاده کند یعنی خوبی ها را بشناسد و با انتخاب آن راه ها ، بسوی کمال حرکت کند .

4. قرآن درباره قدرت تفکر و قدرت انتخاب انسان چه می فرماید ؟

« انا هدینا السبیل اما شاکرا و اما کفورا » ؛ ما راه را به او « انسان » نشان دادیم یا سپاسگزار (و پذیرا ) خواهد بود یا نا سپاس . این آیه شریفه نشان می دهد که خداوند قدرت تشخیص راه را از بی راهه در نهاد انسان گذاشته است و او خود باید راه راست را انتخاب کند که در این صورت سپاسگزار نعمت خدا بوده است وگرنه موجودی ناسپاس خواهد بود .

5. سخن قرآن دربارهء مسئول بودن انسان نسبت به اعمالش چیست ؟

« کل نفس بما کسبت رهینه ؛ هر کس در گرو کاری است که کرده است . »

6.حقیقت زندگی انسان چیست ؟

شکوفایی تدریجی وجود او و رسیدن به خوبی ها و زیبایی ها یعنی از نقص ها رها شدن و به کمال رسیدن.

7. شخصیت متوازن و متعادل چگونه شخصیتی است و چرا چنین افرادی دوست داشتنی هستند ؟

عبارتست از شخصیتی که همه استعدادهای او بطور متعادل رشد کرده باشد و بخاطر همین مطلب دوست داشتنی هستند .

اندیشه و تحقیق : 1.پیام های اصلی درس را در چند بند به ترتیب بنویسید ؟

- موجودات عالم در مسیررهائی از نقص بسوی کمال در حرکتند .
- منظور از رسیدن به کمال عبارتست از شکوفائی استعدادها .
- انسان موجود جویای کمال است .
- لحظهء زیبا برای انسان لحظه ای است که انسان به کمالی برسد .
- گیاهان و حیوانات استعدادهای محدود دارند .
- یکی از استعدادهای انسان بی نهایت طلبی اوست .
- بی نهایت ( کمال مطلق ) کسی جز خدا نیست .
- انسان با تفکر و انتخاب خود راه کمال را می پیماید .

2. تنوع و گستردگی استعدادها مفید است یا مضر ؟ چرا ؟

مفید است و زیبایی وجود انسان به شکوفائی همۀ استعدادهای او بستگی دارد .

3. قدرت تفکر و قدرت انتخاب ، هریک چه نقشی در حرکت کمالی انسان دارند ؟

با قدرت تعقل و آگاهی خود خوبی ها را می شناسیم و با قدرت انتخاب بسوی آن کمال پیش می رویم .

میزان صحت هدف به میزان آگاهی انسان بستگی دارد .

4. چرا انسان مسئول سرنوشت خویش است ؟

چون فعالیت های انسان بر اساس عقل و انتخاب است بنابراین مسئول سرنوشت خویش می باشد .

5. به نظر شما انسان سعادتمند کیست ؟

کسی که توانسته باشد هدف زندگی را به درستی انتخاب کرده باشد و همهء استعدادهایش را بطور

متعادل شکوفا کند . انسانی که همهء استعدادهای او بطور متوازن رشد کرده و به کمال رسیده

خوشبخت است .

هدفهاي اصلي زندگي - برترين کمال

درس سوم : هدف های اصل زندگی

نکات

1. انسان ها دارای استعدادهای گوناگونی هستند که با شکوفا کردن آن ها به کمال می رسند . 2. آن ها در انتخاب هدف ها و دلبستگی ها با یکدیگر اختلاف دارند . 3. منشاء انتخاب های انسان اندیشه و تفکر اوست . 4. اگر در بینش ها اختلاف باشد در انتخاب هدف ها و دل بستگس ها نیز اختلاف پیش می آید . 5. اگر خود و استعدادهای خود را درست بشناسیم ، به انتخاب درستی هم دست خواهیم زد . 6. رفتار هرکس تجلی انتخاب های او و انتخاب هایش آیینۀ بینش ها و نگرش های اوست . 7. آدم های بزرگ مقاصد بزرگ دارند . 8. ما برای انتخاب صحیح هدف ها و دل بستن به آنها معیار و ملاک می خواهیم . 9. چون خداوند خالق ماست بنابراین از هرکس به ما آگاه تر و مهربان تراست و بنابراین در کتابش معیارهایی برای انتخاب هدف های اصلی به ما ارائه کرده است . 10. از نظر قرآن هدف های دنیایی سه ویژگی دارند : - تمام شدنی و پایان پذیرند . - احتمال نرسیدن به هدف های زود گذر هست . - اگر به عنوان هدف اصلی انتخاب گردند مانع رسیدن به مقاصد دیگر می شوند . 11. از نظر قرآن هدف هایی آخرتی سه ویژ گی دارند : - نامحدودند و بی پایان . - سعی برای هدف های آخرتی نتیجه بخش است .

- توجه به آنها مانع نیل به مقاصد دیگر نیست . 12. راه درست در زندگی آن است که هدف های آخرتی را اصل قرار بدهیم و هدف های دنیایی را وسیله و نردبان برای رسیدن به هدف های آخرتی در نظر بگیریم .

سوال های متن :

1. منشاء تفاوت انسانها به چیست ؟

انسانها دارای استعدادهای بسیاری هستند . علت اختلاف انسانها به این است که آنها در انتخاب هدف ها و دل بستگی ها با یکدیگر اختلاف دارند . کسانی به دنبال کشف اسرار طبیعت اند برخی در اعماق دریاها درجستجویند و گروهی سینهء فضا را می شکافند ...

2. داشتن بینش درست چه نقشی در زندگی انسان دارد ؟

اگر خود و استعدادهای خود را درست بشناسیم به انتخاب درستی هم دست خواهیم زد و در غیر این صورت به بیراهه خواهیم رفت .

3. رفتار هر کس نشانه چیست ؟

رفتار هر کس تجلی انتخاب های او و انتخاب هایش آیینهۀ بینش ها و نگرش های اوست .

4. داشتن معیار در انتخاب هدف ها چه ثمراتی دارد ؟

- به وسیله معیار ، ارزش هدف ها را مشخص می کنیم .

- متناسب با ارزشی که هدف ها دارند به آن ها رتبه می دهیم .

- به وسیله ی معیار ، هدف های زندگی را به درستی برخواهیم گزید تا عمر ما ثمر دهد و به رستگاری برسیم .

5. خدای بزرگ درباره دل بستگی ها برخی آدمیان چه می فرماید ؟

می فرماید : هرکس که خواهان دنیای زودگذر است بزودی هرکه را خواهیم نصیبی از آن دهیم . آنگاه جهنم را برای او قرار می دهیم که به خواری در آن داخل می شود . و هرکس خواهان آخرت است و برای آن سعی می کند در حالی که مؤمن باشد تلاش آنان پاداش داده خواهد شد .

6. ویژگی های هدفهای دنیایی را بنویسید ؟

- تمام شدنی و پایان پذیرند .

- احتمال نرسیدن به هدفهای زودگذر وجود دارد .
- اگر به عنوان هدف اصلی انتخاب گردند مانع رسیدن به مقاصد دیگر می شوند .

7. ویژگی های هدف های آخرتی را بنویسید ؟

- نامحدود و بی پایان اند .

- سعی برای هدفهای آخرتی نتیجه بخش است .

- توجه به آن ها مانه نیل به مقاصد دیگر نیست .

اندیشه و تحقیق :

1. پیام های اصلی درس را به ترتیب در چند بند تنظیم کنید .

1) انسانها در انتخاب هدف ها و دل بستگی ها با یکدیگر اختلاف دارند .
2) منشاء انتخاب های انسان اندیشه و تفکر اوست .
3) اگر خود را درست بشناسیم انتخاب هایمان درست خواهد بود .
4) رفتار هرکس تجلی انتخاب های او و انتخاب هایش آیینهء بینش ها و نگرش های اوست .

5) ما برای انتخاب هدف نیازمند به معیار هستیم و چون خداوند از هرکس به ما آگاهتر و مهربانتر است بهترین معیارها را در کتابش به ما ارائه کرده است .

6) از نظر قرآن راه درست آنست که هدفهای آخرتی که نامحدود و جاودانه اند را اصل قرار دهیم و هدفهای دنیایی را وسیله و نردبان برای رسیدن به هدفهای آخرتی قرار دهیم .

2. در ابتدای درس سه سوال مطرح شده است . با توجه به آن چه در درس آموخته اید به آن ها پاسخ دهید .

1) چرا انسان ها هدف ها و دلبستگی های مختلف دارند ؟

دلبستگی های مختلف بواسطه ی اندیشه های مختلف است . هرکس متناسب با فکر خود برای خود هدفی را بر می گیرند .

2) آیا معیاری برای داوری درباره ی این اختلاف ها وجود دارد ؟

خدای رحیم و مهربان که مشتاق سعادت ماست در قرآن کریم در این مورد مارا هدایت و راهنمایی می کند و معیار انتخاب هدف های اصیل از غیر آن را مشخص فرموده و آثار و نتایج آن ها را نیز یاد آور می شود . او که از همه به ما مهربانتر و از خود ما به نیازهای ما آگاه تر است .

3) آیا می توان هدف ها و دل بستگی های اصلی انسان را کشف کرد ؟

آری ، عقل ما این قدرت را دارد ما باید به دنیال آن دسته از دل بستگی ها باشیم که جواب گوی نیازهای مادی و معنوی ما باشد . این دل بستگی ها باید همیشگی و پایان ناپذیر باشند . چنین هدف هایی حتماً به نتیجه می رسند و مانع از رسیدن به هدف های پایان پذیر نیستند .

3. با مطالعه ی پیام هایی که از آیات شریفه ی دری به دست آمد دل بستگی ها و هدف های دنیایی و اخروی را مقایسه کنید .

دل بستگی های دنیایی

دل بستگی های اخروی

1. زود گذر و پایان پذیرند .

1. جاویدان و پایان ناپذیرند .

2. ممکن است انسان به مقداری از هدف های دنیایی برسد .

2. سعی برای هدف های اخروی نتیجه بخش است .

3. مانع رسیدن انسان به هدف های جاوید می شوند.

3. مانع از رسیدن انسان به هدف های دنیایی نیستند.

درس چهارم : برترین کمال

نکات

1. هدف های پایان پذیر ارزش و اهمیت یکسان ندارند .

2. هدف های اخروی هم درجات متفاوتی دارند .

3. برخی از هدف ها به گونه ای هستند که رسیدن به آن ها مساوی است با رسیدن به هدف های دیگر
4. هر چه هدف ما برتر و جامع تر باشد نهال وجود ما پر بارتر و متناسب تر و زیباتر رشد خواهد کرد و به کمال خواهد رسید .

5. خداوند مبدأو سرچشمه ی خوبی هاست . هر خوبی در این جهان و آن جهان از اوست .

6. آدمی در ذات خود در جسنجوی سرچشمه ی خوبی ها و زیبایی هاست و تا به آن نرسد آرامش نخواهد یافت .

7. پس مقصود و محبوب نهایی ما ذات مقدس خداوند است .

8. اگر روح انسان بی نهایت طلب است ، شایسته است که تنها تقرب و نزدیکی به خدای بزرگ مقصد نهایی او باشد .

9. تقرب به برترین محبوب و مقصود سهم بلند همتان کوشاست .

10. حضرت ابراهیم (ع) به مردم آموخت که نباید به هدف های پایان پذیر دل بست بلکه باید روی به سوی کسی نمود که پایانی ندارد و خالق جهان آفرینش است . خدایی که سرچشمه ی خوبی ها و زیبایی ها است .

سوال های متن :

1. آیا هدف های دنیایی و پایان پذیر ارزش یکسانی دارند ؟

خیر ارزش یکسانی ندارند به طور مثال اگر از انسان بخواهند میان سلامتی و داشتند یک خانه ی زیبا یکی را انتخاب کند با اندکی تفکر سلامتی را بر می گزیند و خانه ی زیبا را رها می کند .

2. هدف های جامع چگونه هدف هایی هستند ؟

هدف های جامع به گونه ای هستند که هدف های دیگر را هم در بر دارند و رسیدن به آن ها مساوی با رسیدن به هدف های دیگر هم هست . به طور مثال یک کوهنورد علاوه بر این که یک ورزشکار است سلامتی جسمانی نیز دارد . استقامت خوبی کسب کرده . از مشاهده ی مناظر طبیعی کوهستان هم لذت می برد .

3. هدف های برتر و جامع تر چه فایده ای دارند ؟

استعدادهای بیشتری را در برمی گیرند . نهال وجود مارا پر بارتر و متناسب تر و زیباتر رشد خواهند داد و به کمال خواهند رساند .

4. ویژگی های هدف های دنیایی و آخرتی را بنویسید . ( با توجه به قرآن )

1) آن چه خدایی است پایان ناپذیر و همیشگی است .
2) آن چه خدایی نیست نابود شدنی است .
3) خوبی های این جهان کالای اندکی بیش نیست .
4) آنچه نزد خداست برتر و پایدارتر از خوبی های این جهان است .
5) پاداش های دنیا و آخرت همه از سوی خداست .
6) برترین پاداش برای انسان خشنودی خداست .

5. مبدأ خوبی ها کیست چرا ؟
خداوند مبدأ و سرچشمه ی خوبی هاست زیرا هر خوبی در این جهان و در ؟آن جهان از اوست .

6. گمشده ی انسان چیست ؟

آدمی در ذات خود درجست و جوی سرچشمه ی خوبی ها و زیبایی هاست و تا به آن منبع و مبدأ دست نیابد آرامش نیافته و تز پای نخواهد نشست . پس مقصود و محبوب نهایی ما ذات مقدس خداوند است .

7. تقرب به خدا نصیب چه کسانی می شود ؟

این مقصد ،همت بزرگ و اراده ی محکم می طلبد . تقرب به برترین محبوب و مقصود مهم بلند همتان کوشاست .

اندیشه و تحقیق :

1. پیام های اصلی را به ترتیب در جدول زیر تنظیم نمایید .

2. بزرگی انسان ها و عظمت زندگی آن ها به چه چیزی بستگی دارد ؟ چرا ؟

بزرگی انسانها به هدف ها و دل بستگی های آنها بستگی دارد . انسانهای بزرگ مقاصد بزرگ دارند . زیرا آنا با اندیشه خود دریافته اند که امور دنیایی چون زود گذر و فانی هستند قابل دل بستن نیستند بنابراین بدنبال هدف باقی و ابدی که منشأ همه کمال ها و زیبایی هاست رفته اند.

3. عبارت های زیر را تکمیل کنید :

الف ) اگر دل بستگی هایم را درست انتخاب کنم و هر یک را از امور برتر قرار دهم . درخت وجود من پربارتر و متناسب تر و زیباتر رشد خواهد کرد .

ب ) برترین محبوب ذات مقدس خداوند است زیرا او مبدأ هستی ئ سرچشمه ی همه ی خوبی هاست .

4. چه ارتباطی کیان درس اول و درس چهارم برقرار است ؟

در درس اول در مورد حضرت ابراهیم (ع) دیدم که او از معبودی که غروب و افول می کند بیزاری می جوید و رو به سوی خالق آسمانها و زمین می آورد . در درس چهارم همین مطلب تحلیل شده است . انسان ذاتاموجود کمال جوست و تا به کم

:: موضوعات مرتبط: +آموزشی , -دین وزندگی درس1تا5 , ,
:: بازدید از این مطلب : 371